Hãi hùng nhân bánh trung thu làm sẵn

- Các loại nhân bánh trung thu như đậu xanh, hạt sen, khoai môn, sữa dừa... được bày bán la liệt tại chợ Bình Tây (quận 6, TP.HCM), nhưng chất lượng như thế nào thì không ai quản nổi.

Có vẻ tiện đủ đường

Cận kề Tết trung thu, các lò bánh tư nhân nhộn nhịp làm hàng để chuẩn bị chào bán cho đối tượng khách bình dân. Để kịp tiến độ, các lò bánh này thường sử dụng nhân làm sẵn, về chế biến lại đôi chút, rồi cho vào bánh sau công đoạn nhào bột áo.
Loại nhân bánh trung thu này được bày bán công khai tại chợ Bình Tây, đa dạng, đủ chủng loại. Không chỉ phục vụ khách lẻ, các lò bánh tư nhân mà có người còn mua với số lượng lớn để chuyển về các tỉnh.
Thấy chúng tôi, chủ các sạp hàng chào mời đon đả. Một cô gái trẻ bán tại gian hàng KT không ngần ngại đưa chúng tôi xem các loại nhân bánh. Cô đưa ra hàng chục bịch, bên trong chứa một loại chất sền sệt đủ màu xanh, vàng, tím, nâu đen... được lần lượt giới thiệu nào là đậu xanh, hạt sen, mè đen, lá dứa, trà xanh, sầu riêng làm sẵn...
Bất ngờ trong số đó, có một bịch màu vàng bị thủng chảy ra ngoài. Chúng tôi đưa tay quệt vào. Trong khoảnh khắc đó, chúng tôi không kịp xác định đó là bột gì. Mùi hương đậu xanh thoang thoảng bốc lên. Nếm vào miệng có vị ngọt gắt. Cô bán hàng nhanh nhẩu: "Trong quá trình vận chuyển, bịch đó bị thủng. Không sao hết. Loại này 3kg giá 160.000 đồng, mua về làm có lợi hơn loại từng gói nhỏ 200gr. Nhiều người mua lắm rồi. Chúng em đã từng đóng hàng cho những khách hàng ở tỉnh. Có người mua một lần vài trăm kg".

Mẫu nhân bánh trung thu làm sẵn mua tại chợ Bình Tây.

Khi hỏi về xuất xứ, cô gái ngập ngừng: "Các anh đừng ngại, hàng gia công trong nước không phải của Trung Quốc đâu mà lo".
Ở một gian hàng khác cách đó vài chục mét, người bán hàng cho biết nhân bánh làm sẵn có 2 loại, loại ngon và loại thường, chênh lệnh nhau khoảng 10.000 đồng/kg.
Điều đáng nói, những loại nhân bánh làm sẵn này đều không ghi nhãn mác, thành phần nguyên liệu, ngày sản xuất và hạn sử dụng. Dĩ nhiên, cũng không có một dòng nào về vệ sinh an toàn thực phẩm trên các sản phẩm này. Quan sát cho thấy, tất cả không được bảo quản mà chỉ để trong các gói lớn hoặc thành từng chồng ngay trên sạp.
Tuy nhiên, khi xem xét kỹ, hầu hết nhân bánh trung thu làm sẵn đều có dòng chữ: AB Mauri Vietnam cùng số điện thoại và số fax. Ở góc bên phải có chữ: Sample for testing only (Mẫu dùng để kiểm nghiệm).
Do AB Mauri sản xuất?
Lần theo số điện thoại ghi trên bao bì, chúng tôi đã tìm ra chủ nhân của những sản phẩm này. Công ty AB Mauri Vietnam có nhà máy tại xã La Ngà, huyện Định Quán (Đồng Nai) - chuyên sản xuất thực phẩm và phụ gia chế biến.

Dòng chữ trên những gói sản phẩm

Sáng 28/8, cầm 3 mẫu nhân bánh trung thu tiến vào văn phòng kinh doanh của công ty AB Mauri Vietnam ở 134, Đinh Bộ Lĩnh (phường 26, quận Bình Thạnh, TP.HCM) với ý định xác minh nguồn gốc của những sản phẩm này, chúng tôi nhận được thái độ vô cùng lạnh nhạt. Sau nhiều lần liên hệ với lãnh đạo văn phòng, cuối cùng cô tiếp tân trả lời: "Phải về nhà máy ở Định Quán mới có người đủ thẩm quyền trả lời...".
TS. Nguyễn Đăng Diệp, phó giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học nông nghiệp, nguyên giám đốc Viện Dinh dưỡng Quân đội, lắc đầu ngao ngán khi chúng tôi đưa cho ông xem 3 mẫu nhân bánh trung thu mua được từ chợ Bình Tây.
Theo ông, qua nhãn mác dán trên bao bì thì đây là mẫu dùng để kiểm nghiệm, chưa được có kết luận về an toàn thực phẩm, càng không được phép bày bán. Bằng con mắt nhà nghề, ông cho biết thêm bên trong chỉ là một hỗn hợp bột, phẩm màu và hương liệu, có thể chứa một số hóa chất bảo quản chống mốc. Những loại hóa chất này đều có độc tính rất cao, hấu hết đều có xuất xứ từ Trung Quốc và được bày bán công khai.
Hiện chưa thể khẳng định xuất xứ của các loại nhân bánh bày bán ở chợ Bình Tây có nguồn gốc từ đâu. Tuy nhiên, với những dòng chữ trên các gói sản phẩm này, thiết nghĩ công ty AB Mauri Vietnam cần lên tiếng để sáng tỏ sự việc trước công luận.
Với người tiêu dùng, TS. Diệp khuyến cáo: "Nên sử dụng những sản phẩm của các thương hiệu đã qua đăng ký, đã kiểm nghiệm về vệ sinh an toàn thực phẩm và được các cơ quan chức năng cho phép lưu hành".

Ông Hai Tánh, ngoài 70 tuổi, là thợ làm bánh trung thu cho hãng Thuận Xương trước năm 1975 hồi tưởng: "Ngày trước, chúng tôi làm bánh trung thu bằng phương pháp thủ công. Người thợ làm bánh phải hoàn thiện trước công đoạn làm nhân. Thị trường không hề bán nhân làm sẵn như bây giờ. Sau khi bột đã nhồi xong, được ngắt ra từng viên nhỏ. Người thợ chỉ cần cho nhân vào bên trong lớp bột sau dó nhét vào khuôn gỗ vỗ ra thành chiếc bánh rồi đưa vào lò nướng đốt bằng than củi. Bây giờ, công nghệ làm bánh theo dây chuyền. Những hãng lớn thường cho ra lò những mẻ bánh với số lượng lớn". Dĩ nhiên, để bảo vệ thương hiệu, không ai dại gì dùng những loại hóa chất độc hại. Song, hiện một số lò bánh tư nhân nhỏ vẫn đang tồn tại trong các gia đình, khu dân cư mà không đăng ký nhãn hiệu hàng hóa. Để đỡ công đoạn làm nhân, họ thường lấy nhân làm sẵn đem về chế biến ra bánh trung thu rồi giao cho các hàng quán bán lẻ. Vì lợi nhuận, có thể họ không biết hoặc biết nhưng cố tình làm ngơ. Số bánh này được tiêu thụ nhiều nhất ở ngoại thành và các vùng nông thôn. Người mua chỉ cần nhắm vào giá rẻ có biết đâu trong có chứa nhiều chất độc hại.

Trần Chánh Nghĩa